W świecie domowych instalacji elektrycznych przewody YDY należą do najczęściej stosowanych rozwiązań. Występują w dwóch podstawowych wersjach konstrukcyjnych: okrągłej oraz płaskiej, oznaczanej jako YDYp. Choć różnią się jedynie kształtem zewnętrznym, ich zastosowanie i wygoda montażu potrafią się znacząco różnić w praktyce. W tym artykule przyjrzymy się dokładnie, czym różnią się przewody YDY i YDYp, w jakich sytuacjach lepiej sprawdza się wersja okrągła, a kiedy płaska, oraz jaki typ przewodu warto wybrać w zależności od planowanej instalacji.
Cechy charakterystyczne YDY i YDYp
Choć przewody YDY i YDYp różnią się przede wszystkim konstrukcją zewnętrzną i przeznaczeniem montażowym, mają również wiele wspólnych cech technicznych, wynikających z ich klasyfikacji jako przewodów elektroenergetycznych o izolacji i powłoce PVC. Do najważniejszych cech wspólnych należą:
Właściwości elektryczne – oba typy przewodów spełniają wymagania normy PN-EN 50525-2-31 (dawniej PN-E-90103) i są przeznaczone do pracy w instalacjach o napięciu znamionowym 450/750 V.
Klasy odporności temperaturowej – zakres temperatur pracy wynosi zazwyczaj od –40°C do +70°C (w stanie nieruchomym), z maksymalną temperaturą żyły podczas pracy ciągłej do +70°C,
Brak odporności na promieniowanie UV – przewody te nie są przeznaczone do montażu na zewnątrz ani w miejscach narażonych na długotrwałe działanie promieni słonecznych. W takich warunkach ich powłoka z PVC może ulec degradacji, co prowadzi do utraty właściwości izolacyjnych,
Brak ekranowania elektromagnetycznego – YDY i YDYp to przewody bez ekranu, dlatego nie zapewniają ochrony przed zakłóceniami elektromagnetycznymi i nie powinny być stosowane w aplikacjach wymagających tłumienia emisji EMC,
Miedziane żyły jednodrutowe (klasa 1) – oba rodzaje wykorzystują żyły wykonane z miedzi o jednolitym przekroju, co wpływa na sztywność przewodów i ich sposób układania.
Czym się różni przewód YDY od YDYp?
Choć nazwy YDY i YDYp różnią się jedynie jedną literą, to w praktyce różnica między nimi ma duże znaczenie przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji. Przewód YDY to przewód o okrągłym przekroju, gdzie żyły są ułożone równomiernie wokół osi przewodu w zwartej strukturze i otoczone izolacją, która przyjmuje przekrój cylindryczny. Taka konstrukcja sprawia, że przewód ten jest sztywniejszy i bardziej odporny na uszkodzenia podczas przeciągania przez peszle czy kanały instalacyjne. Sprawdza się znakomicie w sytuacjach, gdy przewód ma być prowadzony natynkowo lub w listwach instalacyjnych.
Najczęściej stosowane YDY wersje to:
Przewód YDYp, z kolei, to odmiana przewodu YDY o płaskim układzie żył w jednej płaszczyźnie, zamkniętych w płaskiej powłoce izolacyjnej. Jego konstrukcja sprawia, że jest bardziej elastyczny i łatwiejszy do układania podtynkowego. Dzięki swojej płaskiej budowie idealnie przylega do powierzchni ścian lub sufitów, co ułatwia jego ukrycie w tynku. Często wybierany przez instalatorów przy modernizacjach instalacji elektrycznych w mieszkaniach i domach jednorodzinnych.
Najczęściej stosowane wersje YDYp to:
YDYp 3x1,5 – do oświetlenia,
YDYp 3x2,5 – do gniazd elektrycznych,
YDYp 5x2,5 – do instalacji trójfazowych, np. zasilania kuchni elektrycznych lub rozdzielnic lokalnych.
Jaki przewód jest lepszy – płaski czy okrągły?
Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ wszystko zależy od sposobu prowadzenia instalacji oraz warunków montażowych. Oba rodzaje przewodów mają swoje zalety i ograniczenia, dlatego warto dobrać je świadomie do konkretnego zastosowania.
Zalety przewodu YDY (okrągłego):
większa odporność mechaniczna – trudniej go uszkodzić podczas przeciągania,
lepiej sprawdza się przy prowadzeniu w rurkach, peszlach, kanałach lub natynkowo,
łatwiejszy do wprowadzenia w złączki i elementy osprzętu z okrągłymi przepustami lub otworami zaciskowymi.
Zalety przewodu YDYp (płaskiego):
łatwiejszy do układania w bruzdach podtynkowych,
mniejsze wybrzuszenie pod tynkiem – lepiej „wtapia się” w ścianę,
szybszy montaż na krótkich, prostych odcinkach,
często lepiej układa się w narożnikach i na powierzchniach płaskich.
Czy płaskie przewody są zatem lepsze od okrągłych? To zależy od sposobu montażu, ale w warunkach typowych dla domowych instalacji podtynkowych YDYp często sprawdza się lepiej, ale gdy instalacja prowadzona jest natynkowo, w peszlu lub w rurach, lepszym wyborem może być YDY.
Kiedy wybrać przewód YDY, a kiedy YDYp?
Dobór między wersją płaską a okrągłą powinien wynikać przede wszystkim z koncepcji prowadzenia instalacji oraz warunków montażowych.
Wybierz przewód YDY, jeśli:
instalacja prowadzona jest natynkowo, w peszlu lub rurkach instalacyjnych,
zależy Ci na większej sztywności i odporności przewodu,planujesz przeciąganie przez dłuższe kanały kablowe lub kręte trasy.
Wybierz przewód YDYp, jeśli:
instalacja będzie układana bezpośrednio w bruzdach tynkowych,
liczy się płaski profil i łatwe zatapianie w tynku,
zależy Ci na szybkim, schludnym i oszczędnym montażu w ścianie.
Przykład z praktyki: Jeśli układasz przewody w nowo tynkowanej ścianie i planujesz zatopić je w warstwie tynku bez dodatkowego peszla – YDYp 3x2,5 będzie znacznie wygodniejszy niż okrągły YDY 3x2,5. Natomiast w instalacjach podtynkowych prowadzonych w rurkach instalacyjnych (np. PVC lub peszlach) – okrągły przewód YDY łatwiej i szybciej przeciągnąć bez ryzyka mechanicznego uszkodzenia izolacji.
Podsumowanie
Wybór między przewodem YDY (okrągłym) a YDYp (płaskim) to nie kwestia lepszości, lecz dostosowania przewodu do sposobu prowadzenia instalacji. Oba typy przewodów mają równoważne parametry elektryczne, określane zgodnie z normą PN-HD 60364, ale różnią się wygodą montażu i odpornością mechaniczną.
Najważniejsze zasady wyboru:
do rur, peszli i kanałów – wybierz okrągły YDY,
do układania bezpośrednio w tynku lub bruzdach – wybierz płaski YDYp,
dla obwodów oświetleniowych i krótkich tras – YDYp 3x1,5,
dla gniazd wtykowych – YDYp 3x2,5 lub YDY 3x2,5, zależnie od układu,
do obwodów siłowych – dobierz przekrój i formę zależnie od długości i mocy (np. YDY 5x4, YDYp 5x2,5).
Rozsądny wybór typu przewodu na etapie projektowania pozwala uniknąć problemów podczas montażu, przyspiesza prace i zwiększa trwałość całej instalacji.
